Падарожжа ў кнігу прарока Ісаі

У гэтых пячорах каля сямі дзесяцігоддзяў таму было знойдзена штосьці цікавае, пра што вельмі цікава даведацца. Але пра ўсё па парадку.

Скрутак Ісаі

Наколькі мы ведаем, усе арыгіналы біблейскіх кніг былі згублены. Наша Біблія складзена на падставе другасных копій. Да вынаходства кнігадрукавання ў 1454 годзе гэтыя копіі рабіліся ад рукі.

Старазапаветныя кнігі напісаны па-яўрэйску (акрамя некалькіх фрагментаў на арамейскай мове). Новазапаветныя кнігі былі напісаны па-грэцку. Найстаражытныя поўныя рукапісы Бібліі, якія захаваліся, адносяцца да IV-V стагоддзя пасля Р.Х. Яны напісаны на грэцкай мове і, якія тычацца Старога Запавету, утрымліваюць тэкст Септуагінты, грэцкага перакладу Яўрэйскага Старога Запавету, зробленага ў III стагоддзі пасля Р.Х.

Найстаражытная з існуючых яўрэйскіх рукапісаў кніг Старога Запавету адносіцца прыкладна да 900 г. пасля Р.Х. Яна змяшчае так званы Масарэцкі тэкст яўрэйскага Старога Запавету, з якога былі зроблены пераклады Старога Запавету на еўрапейскія мовы. Масарэцкі тэкст быў атрыманы на падставе параўнання ўсіх даступных рукапісаў, скапіяваных з папярэдніх копій мноствам пісцоў. Розначытанні ў гэтых рукапісах настолькі неістотныя, што яўрэйскія даследчыкі ў цэлым згодны: наш тэкст Бібліі па сутнасці той жа, што ў арыгінальных кнігах.

Пазней, у 1947 годзе, у Айн Фашха, прыкладна ў 11,2 км на поўдзень ад Ерыхона і ў 1,6 км на захад ад Мёртвага мора, некалькі вандроўных арабаў-бедуінаў, якія везлі тавары з даліны Іардана ў Віфлеем і шукалі страчаную казу у высахлым рэчышчы ракі, якая ўпадае ў Мёртвае мора, знайшлі часткова абваленую пячору, у якой ляжаў шэраг пабітых збаноў, а са збаноў тырчалі скруткі. Бедуіны вынялі скруткі, узялі іх з сабой і перадалі Сірыйскаму праваслаўнаму манастыру Святога Марка ў Ерусаліме, а адтуль скруткі патрапілі ў Амерыканскі інстытут даследаванняў Усходу. Пазней у гэтай мясцовасці, Кумране, былі знойдзены і іншыя скруткі, вядомыя як Скруткі Мёртвага мора.

Адзін з гэтых скруткаў ўтрымлівае Кнігу Ісаі і напісаны за 2000 гадоў таму назад - на 1000 гадоў старэй, чым любая датуль вядомая габрэйская рукапіс кніг Старога Запавету. Гэта скрутак на пергаменце, на старажытнаяўрэйскай мове, даўжынёй прыкладна 7.2 метра, з пашытых лістоў памерам прыкладна 25 на 37.5 см. Ён быў зроблены ў II стагоддзі да Р.Х.

Гэты і іншыя скруткі былі старанна запячатаныя ў гліняных гарлачах. Відавочна, гэта была частка юдэйскай бібліятэкі, схаванай у выдаленай пячоры ў момант небяспекі, магчыма падчас заваёвы Юдэі рымлянамі.

Даследчыкі Бібліі прыйшлі да высновы, што скрутак Ісаі са скруткаў Мёртвага мора змяшчае практычна той жа тэкст, што Кніга Ісаі ў нашай Бібліі, - і гэта сведчанне, якому за 2000 гадоў, пацвярджае пэўнасць Бібліі. Усяго ў Кумране было знойдзена 22 копіі Кнігі Ісаі, хоць не ўсе з іх поўныя.

Ісаю называюць месіянскім прарокам, таму што ён быў ахоплены думкай аб тым, што яго народ - той народ, праз які аднойчы ўсяму свету будзе дадзена вялікае і цудоўнае дабраславенне: Месія, пасланы Богам, Які прынясе супакой, справядлівасць і аздараўленне ўсяму свету. Ён увесь час памятаў пра той дзень, калі яго вялікая і дзіўная справа будзе зроблена.

Ісая як асоба

Ісая быў прарокам у Паўднёвым Царстве, Юдэі, калі Паўночнае Царства, Ізраіль, ужо было знішчана асірыйцамі. Ісая жыў у час праўлення цароў Азіі, Ётаму, Ахаза і Эзэкіі. Бог заклікаў яго ў год смерці Азіі, але, магчыма, некаторыя з бачанняў наведалі яго раней (Іс. 6:1). Паводле юдэйскага падання, Ісая быў пакараны царом Манасіяй. Мы можам выказаць здагадку, што яго служэнне адносіцца прыкладна да 740 - 700 гг. да Р.Х. Равіністычная традыцыя кажа, што бацька Ісаі, Амос (не прарок), быў братам цара Амасіі. У такім выпадку, Ісая быў стрыечным братам цара Азіі і ўнукам цара Ёаса, то бок чалавекам царскай крыві, прыдворным. Ісая напісаў і іншыя кнігі, якія да нас не дайшлі: «Дзеі Азіі» (2 Хр. 26:22) і «Кнігу цароў Ізраільскіх і Юдэйскіх» (2 Хр. 32:32). Яго цытуюць у Новым Запавеце часцей, чым іншых прарокаў. Які гэта быў мысляр! Часам ён дасягае вышынь, недаступных нават Шэкспіру, Мілтану або Гамеру. Нічым не пацверджанае юдзейскае паданне ( «Ушэсце Ісаі») сцвярджае, што Ісаю перапілавалі напалам падчас праўлення Манасіі, цара Юдэйскага. Яўр. 11:37 ( "пілаваныя") можа адносіцца да смерці Ісаі.

Асірыйская пагроза падчас служэння Ісаі

Асірыйская імперыя мела ўплыў ужо за 150 гадоў да часу Ісаі. Ужо ў 840 г. да P. X. Ізраіль, пры цары Іуя, пачаў плаціць даніну Асірыі. Калі Ісая быў яшчэ малады (734 г. да P. X.), Асірыя пагнала ў рабства насельніцтва паўночнай часткі Ізраіля. Трынаццаць гадоў пасля (721г. Да Р.Х.) пала Самарыя, і рэшта насельніцтва Ізраіля адправілася ў выгнанне. Яшчэ праз некалькі гадоў Сэнахірым Асірыйскі прыйшоў у Юдэю: разбурана 46 крэпасцяў і ўзята 200 000 палонных. Нарэшце, у 701 г. да P. X., калі Ісая быў ужо стары, асірыйцы былі спынены каля сцен Ерусаліма анёлам Божым (2 Хр. 32:21). Такім чынам, усё жыццё Ісаі прайшло ва ўмовах цені асірыйскай пагрозы, якая стала навісала, і ён стаў сведкам гібелі ад іх рук усёй дзяржавы, акрамя Ерусаліма.

Проверь себя

Мы предлагаем тебе ответить на семь вопросов по Книге пророка Исаии. Все ответы ты сможешь найти в этой чудесной книге. Не пользуйся, пожалуйста, никакими электронными помощниками! Ты можешь спросить совета у друзей, но не смотри ответы в интернете. Так будет честно!

1. Царь, которого Господь хотел отвести назад, подобно коню.
2. Правитель какой страны похвалялся тем, что обобрал своих подданных так, как забирают яйца из гнёзд?
3. Царь, сравнивший себя с тремя птицами в одном стихе.
4. Какой червячок способен растереть горы?
5. Один из сыновей пророка Исаии.
6. Гора в Иордании и идол в Вавилоне.

Ты нашёл все ответы? Поздравляем тебя! Остался только последний шаг: составь из выделенных букв то, неправильное использование чего может подвигнуть к гордости и сбить с пути истинного. Найди главу и стих в книге пророка Исаии, подтверждающие это.